Yarışılabilir Piyasalar Teorisi tekel teorisinin biraz daha geliştirilmiş şeklidir ve fiyat-çıktı seviyesinin mevcut durum dışında potansiyel rekabet tehdidinin de etkisi altında olduğunu hesaba katar. Örnek olarak işletmeler kantin ve yemekhanelerini ihaleyle taşeron firmalara verdiğinde ihaleyi alan firma ihaleyi veren firmanın çalıştığı bölgede tekel olur. Fakat buna rağmen istediği fiyat-çıktı seviyesinde satış yapamaz. Çünkü müşterilerin memnuniyetsizliği durumunda bir sonraki ihalede mevcut firmanın şansı düşük olabilir.
Rekabet tehdidi piyasanın ne kadar yarışılabilir olduğuyla bağlantılıdır. Eğer bir tekel piyasasına giriş ve çıkış maliyetsizse, bununla birlikte piyasaya girmek ve piyasadan çıkmak çok kısa zamanda gerçekleştirilebiliyorsa bu piyasa tam yarışılabilir bir piyasadır. Örneğin bir enerji firması başka bir enerji firmasının tekel olduğu bir piyasaya girmek isterse tesislere ve makinelere yüksek miktarda para ayırmalıdır. Piyasadan çıkmak istediğinde ise bu makinelere ve tesislere alıcı bulamaması olasıdır. Bu nedenle yarışılabilir olmayan bu piyasada rekabet tehdidi düşüktür. Fakat bir otobüs firması bir başka otobüs firmasının tekel olduğu bir hatta kolaylıkla girebilir ve istediği zaman bu hattan kolayca çıkabilir. Piyasaya girmek için yapması gereken tek şey otobüslerinin bazılarını bu hatta kaydırmaktır, çıkmak istediğinde de tam tersini yapacaktır.
Piyasa yarışılabilir olduğunda normal üstü karları gören diğer firmalar sektöre girebilir. Bu nedenle tekel konumundaki firma her ne kadar halihazırda rakibi olmasa dahi başka firmaların sektöre girmemesi için fiyat ve çıktı maliyetini makul seviyelerde tutmak zorunda kalır.
Bir piyasa yarışılabilir olduğunda birden fazla firmanın faaliyet göstermesine uygun olmasa bile rekabet tehdidi olabilir. Çünkü bir başka firma sektöre girip halihazırda tekel olan firmayı piyasa dışına itip tekel konumunu ele geçirmeyi düşünebilir.
Yarışılabilir piyasaların bir başka özelliği de sektörde bulunmayan firmaların gir-kaç stratejisini uygulamasına müsaade etmesidir. Örnek olarak yine otobüs firmalarını alalım. Bir otobüs firması bir hatta tekel olabilir, bayram arefesinde artan talep firmanın fiyatlarını yükseltmeyi düşünmesine neden olabilir. Fakat böyle bir durum oluşursa başka firmalar normal üstü karları görüp bu hatta girebilir ve bayram bittikten sonra hattan çekilebilir. Bu da hatta tekel olan firmanın fiyat arttırmasını önleyecektir.
Piyasa yarışılabilir olduğunda normal üstü karları gören diğer firmalar sektöre girebilir. Bu nedenle tekel konumundaki firma her ne kadar halihazırda rakibi olmasa dahi başka firmaların sektöre girmemesi için fiyat ve çıktı maliyetini makul seviyelerde tutmak zorunda kalır.
Bir piyasa yarışılabilir olduğunda birden fazla firmanın faaliyet göstermesine uygun olmasa bile rekabet tehdidi olabilir. Çünkü bir başka firma sektöre girip halihazırda tekel olan firmayı piyasa dışına itip tekel konumunu ele geçirmeyi düşünebilir.
Yarışılabilir piyasaların bir başka özelliği de sektörde bulunmayan firmaların gir-kaç stratejisini uygulamasına müsaade etmesidir. Örnek olarak yine otobüs firmalarını alalım. Bir otobüs firması bir hatta tekel olabilir, bayram arefesinde artan talep firmanın fiyatlarını yükseltmeyi düşünmesine neden olabilir. Fakat böyle bir durum oluşursa başka firmalar normal üstü karları görüp bu hatta girebilir ve bayram bittikten sonra hattan çekilebilir. Bu da hatta tekel olan firmanın fiyat arttırmasını önleyecektir.
Tekel <<<<< Mikro İktisat >>>>> Tekelci Rekabet